بررسی علت های ناباروری و درمان آن
از تصمیمات مهم زوج ها در زندگی زناشویی، تصمیم به بچه دار شدن می‌باشد. در برخی موارد زوج ها در این مسیر دچار مشکل می‌شوند و ممکن است در زمان موردنظر بچه دار نشوند. این موضوع می‌تواند موجب نگرانی آن‌ها شود و تصور کنند که نابارور هستند.اما بهتر است در ابتدا بدانیم ناباروری به معنای عقیم بودن نمی‌باشد. درگذشته تصور عموم از ناباروری وجود مشکل در زنان بود اما امروز با پیشرفت روزافزون علم پزشکی می‌دانیم که مشکل ناباروری می‌تواند هم از زنان و هم از مردان باشد. این مشکل علاوه بر افرادی که سابقه بارداری نداشته‌اند می‌تواند در افراد با سابقه بارداری هم دیده شود.
ناباروری چیست؟
ناباروری به معنای باردار نشدن پس از یک سال رابطه جنسی بدون پیشگیری است. البته این نکته را توجه داشته باشید که در زنان زیر 35 سال به مدت یک سال و در زنان بالای 35 سال به مدت 6 ماه باید رابطه جنسی منظم و بدون پیشگیری وجود داشته باشد تا در صورت باردار نشدن فرد بگوییم نابارور است.
حدود 20 درصد از زوج‌های ایرانی از مشکل ناباروری رنج می‌برند. علت ناباروری 40 درصد مربوط به زنان و 40 درصد مربوط به مردان می‌باشد. 10 درصد مربوط به هر دوی آن‌ها می‌باشد و 10 درصد هم ممکن است علت ناباروری اصلاً مشخص نباشد.
علت عدم باروری در زنان
دستگاه تولیدمثل زنان شامل تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و رحم می‌باشد. اختلال در هرکدام از این اندام ها می‌تواند منجر به ناباروری شود. از جمله اختلالات رایج که منجر به ناباروری زنان می‌شود عبارت‌اند از:
- اختلال در رحم
- اختلال در تخمک گذاری
- انسداد لوله های رحمی
- اندومتریوز
- مشکلات دستگاه ایمنی بدن
- اختلالات هورمونی
- ناهنجاری‌های مادرزادی مانند اختلالات سیستم تناسلی
- سن بالای 35 سال
- یائسگی زودرس
- مشکلات دهانۀ رحم
علت عدم باروری در مردان
عوامل متعددی می‌تواند در ناباروری مردان دخیل باشد که وابسته به مشکلات تولید اسپرم و یا انتقال آن می‌باشد. یکی از تست های مهمی که از مردان برای تشخیص ناباروری آنان گرفته‌ی شود، تست مایع منی می‌باشد.
تولید اسپرم می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون هورمون ها، بیماری های مزمن، بیماری های دوران کودکی، جراحی و سبک زندگی قرار گیرد. از جمله علت های مختلفی که نقش مهمی در ناباروری مردان دارند عبارت‌اند از:
- شکل غیرطبیعی اسپرم
- تعداد کم اسپرم
- کاهش حرکت اسپرم
- عدم بلوغ اسپرم
- عفونت‌های منتقله از راه جنسی
- اختلال در نعوظ
- انسداد مسیر اسپرم
- ضربه به ناحیه تناسلی
- عدم نزول بیضه‌ها
- واریکوسل
- اختلال در تولید اسپرم
- استعمال دخانیات و الکل به میزان زیاد
- آسیب به علت سرطان و درمان‌های آن رادیوتراپی و شیمی درمانی
- مصرف برخی از داروها
تشخیص علت عدم باروری
در ابتدا برای تشخیص علت ناباروری، ممکن است از آزمایش آنالیز سپرم استفاده شود تا کیفیت و کمیت اسپرم مردان مورد بررسی قرار گیرد. اگر در اسپرم مرد مشکلی وجود نداشته باشد، سپس به بررسی مشکلات ناباروری در زنان پرداخته می‌شود که معمولاً اولین اقدام آزمایش خون می‌باشد تا سطح هورمون های مختلف را بررسی کنند.
آزمایش های مختلفی که برای بررسی بیشتر علت ناباروری صورت می‌گیرد شامل موارد زیر می‌باشد:
- نمونه برداری از آندومتر یا دیواره رحم ( برای تشخیص وجود مشکل در بافت رحم)
- سونوگرافی واژینال یا عکس رنگی رحم ( برای بررسی سلامت لوله رحم و تشخیص دقیق‌تر مشکلات رحمی)
- لاپاراسکوپی (در صورت عدم‌تشخیص مشکل توسط روش‌های فوق، این روش توسط پزشک انجام می‌گیرد. به این صورت که پزشک با ایجاد یک برش کوچک در نزدیکی ناف و واردکردن یک لوله بلند و باریک مجهز به دوربین به درون شکم، محیط بیرون رحم و تخمدان‌ها ولوله‌های رحم را بررسی می‌کند.
آزمایش های تشخیص علت ناباروری در مردان
- بررسی مایع منی یا اسپرمو گرام( قبل از گرفتن نمونه باید حداکثر دو روز از انزال پرهیز شود.)
- تعیین سطح TsH ,FsH ,LH ,PRl ,Te2-
- سونوگرافی برای بررسی واریکوسل
آزمایش های تشخیص علت ناباروری در زنان
- آزمایش خون
- AmH ,FSH
- سونوگرافی
- هیسترو سالپنگو گرافی
همچنین بخوانید: بررسی علل سقط جنین مکرر و نحوه پیشگیری از آن
درمان ناباروری
ناباروری قابل درمان می‌باشد و بسته به این‌که علت آنچه باشد روش‌های درمانی متفاوتی دارد. در روش‌های درمانی ابتدا از روشی استفاده می‌شود که ریسک کمتری داشته باشد و اگر نتیجه لازم گرفته نشود در آن صورت به سراغ سایر روش‌ها می‌روند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
درمان ناباروری در مردان
- تغییر سبک زندگی مانند حذف مصرف دخانیات و الکل و ورزش کردن.
- درمان دارویی (برخی از دارو ها موجب افزایش تعداد اسپرم و افزایش حرکت اسپرم می‌شود. این دارو ها می‌توانند عملکرد پروستات، تولید اسپرم و کیفیت اسپم را افزایش دهند.)
- جراحی واریکوسل
- بازیابی اسپرم برای زمانی که تعداد اسپرم خیلی کم باشد.
درمان ناباروری در زنان
- تحریک تخمک گذاری با دارو
- تلقیح درون رحمی اسپرم یا ” ال یو ال “
- ” آی جی وی ” که روشی است در آن لقاح در خارج و در محیط آزمایشگاه صورت می‌گیرد و سپس نطفه لقاح یافته به رحم منتقل می‌شود.
- روشی است که در آن لقاح در محیط آزمایشگاه صورت می‌گیرد و فوراً به لوله های رحم زن منتقل می‌شود.ICSI
سخن پایانی
عدم باروری مشکلی است که برخی از زوج ها با آن سروکار دارند که خوشبختانه درمان‌های مختلفی برای آن وجود دارد. بهتر است بدانید که به کارگیری هر یک از روش‌های درمانی می‌تواند شانس باروری را 25 تا 30 درصد افزایش دهد. بنابراین بهتر است در ابتدا از روش‌های درمانی ساده تر و کم‌خطرتر استفاده کنید.
دسترسی به بهترین کلینیک ها پزشکی با کمک مجموعه برند آنالیز به سادگی میسر خواهد بود
نظرات کاربران درباره بررسی علت های ناباروری و درمان آن